'Inzicht is met nieuwe ogen kunnen kijken naar dezelfde realiteit.'

Evelien Hogeweg

 

 

Systemisch werk in het onderwijs: verhelder patronen, versterk samenwerking

 

Het onderwijs is een dynamisch werkveld waarin samenwerking tussen leerlingen, docenten, ouders en teams centraal staat. Toch ontstaan er soms uitdagingen die zich niet eenvoudig laten oplossen: een leerling die zich niet gezien voelt, een team dat worstelt met communicatie, of een docent die overbelast raakt. Vaak speelt er meer dan zichtbaar is aan de oppervlakte. Systemisch werken helpt om de onderstroom – de verborgen dynamieken en patronen – in kaart te brengen, waardoor de bovenstroom – wat zichtbaar is in gedrag en interactie – effectiever kan worden beïnvloed.



 

 

De kracht van systemisch werk in het onderwijs

 

Systemisch werken gaat uit van het idee dat iedereen deel uitmaakt van een groter geheel: een systeem. Dit kan een gezin, een klas, een team of de gehele schoolorganisatie zijn. Binnen elk systeem spelen (onbewuste) patronen die gedrag en samenwerking beïnvloeden. Door met een systemische bril te kijken, worden deze dynamieken zichtbaar en kan je effectief interveniëren om beweging en balans te creëren.

Systemisch werken: voorbeelden uit de praktijk

 

  • Voor leerlingen: Een leerling die veel conflicten veroorzaakt, kan signalen afgeven over wat speelt in de onderstroom, zoals spanning in de thuissituatie of groepsdynamiek. Door hiernaar te kijken, ontstaat meer rust en veiligheid.
  • Voor onderwijsprofessionals: Een docent die zich verantwoordelijk voelt voor alles en dreigt overbelast te raken, kan baat hebben bij inzicht in zijn of haar plek en rol binnen het team. Patronen doorbreken leidt tot meer werkplezier en balans.
  • Voor teams: Bij vastgelopen communicatie of conflicten binnen een team kunnen onuitgesproken verwachtingen of onduidelijke rollen in de onderstroom zichtbaar worden gemaakt. Dit leidt tot betere samenwerking en een gezondere werkomgeving.



Wat levert systemisch werk op?

 

  • Meer rust en veiligheid in de klas, doordat leerlingen zich gezien voelen.
  • Inzicht in groepsdynamiek, wat teams helpt om beter samen te werken.
  • Bewustwording van patronen, waardoor docenten hun handelen effectiever kunnen aanpassen.
  • Gerichte interventies om uitdagingen snel en duurzaam aan te pakken.

 

 

 

Aanbod: trainingen en maatwerk

 

Ik bied trainingen en trajecten op maat aan voor professionals in het po, vo en mbo. Deelnemers leren:

  • Patronen in de onderstroom herkennen en doorbreken.
  • Groepsdynamieken begeleiden en versterken.
  • Praktische tools en werkvormen effectief inzetten.

Voor wie?

  • Onderwijsprofessionals die pedagogisch èn didactisch willen groeien.
  • Intern begeleiders en zorgcoördinatoren die met complexe groepsdynamieken werken.
  • Schoolleiders die teamontwikkeling willen versterken en verdiepen.

 

Aanbod op maat:

  1. Groepsopstelling: Als mentor of docent weet je hoe uitdagend het kan zijn om een veilige en positieve groepssfeer te creëren. Groepsopstellingen bieden een krachtige methode om onzichtbare patronen en spanningen binnen een klas zichtbaar te maken. Door deze aanpak kun je de dynamiek in de groep beter begrijpen, spanningen aanpakken en ruimte scheppen voor verbinding en samenwerking. Een effectieve manier om niet alleen brandjes te blussen, maar duurzame verandering te realiseren.                                                                                           
  2. Teamscholing of in-company trainingen, afgestemd op specifieke vraagstukken binnen de school.                                                                                 
  3. Introductietraining Systemisch werken in het onderwijs. Deze training bestaat uit een traject van 5 bijeenkomsten waarin je:
  • De kernprincipes van systemisch werken leert begrijpen en toepassen in de dagelijkse onderwijspraktijk.
  • Praktische werkvormen en andere interventies leert kennen en gebruiken.
  • Zelfontwikkeling centraal staat: je onderzoekt je eigen plek binnen systemen en hoe jouw persoonlijke patronen doorwerken in je werk.

Tijdens de training ervaar je hoe inzicht in de onderstroom helpt om samenwerking te verbeteren, groepsdynamieken te begeleiden en meer balans te creëren in je werk.

‘Ik was een beetje bekend met opstellingen, maar niet uitvoerend. Mijn nieuwsgierigheid was groot. Het is een bijzondere ervaring geworden in de verschillende rollen. Ik heb me verwonderd over de herkenning van mensen en situaties. Het heeft voor mij wel doorgewerkt later, ik heb het thema ” loslaten” uitgewerkt en door de opstellingen heeft ’t abstracte een meer concrete vorm gekregen. De ontspannen maar duidelijke

(bege-)leiding is zeer prettig. Ik had het niet willen missen.’

Lizzy, deelneemster systemische workshop voor onderwijsgevenden

‘Als je wilt ontdekken wat systemisch werk is in de vorm van een opstelling zou ik je zeker Ilja en Martine aanraden, zij nemen je kort mee in de theorie en laten je ervaren wat het inhoudt om je ‘plek’ in te nemen. Zij creëren ruimte en bieden een veilige omgeving. Ervaren, stevig en zacht tegelijk!’

Deelneemster workshop familie-opstellingen

Resultaat

Met systemisch werken ontstaat er meer verbinding en balans. Leerlingen kunnen zich beter ontwikkelen, onderwijsprofessionals ervaren meer werkplezier en teams werken effectiever samen.

Gun jezelf en jouw organisatie een krachtige nieuwe kijk. Neem contact op voor meer informatie of een vrijblijvend gesprek.

Wil je meer weten? Laat een berichtje achter en ik neem contact met je op!